طرح توجیهی چیست؟ کاربرد و اهداف آن

برای شروع هر پروژه ای لازم است مطالعاتی درباره علت و اهداف آن پروژه صورت بگیرد تا مشکلات پیش رو و چالش‌هایی که سر راه قرار دارد بررسی شود، به این مطالعات طرح توجیهی گفته می‌شود. بدون انجام این مطالعات موفقیت در پروژه به سختی حاصل می‌شود؛ بنابراین انجام این مطالعات قبل از شروع به کار ضروری است.

در ادامه این مقاله به تعریف طرح توجیهی و ابزار مورد استفاده در آن می‌پردازیم.

طرح توجیهی چیست؟

هدف اصلی طرح توجیهی بررسی پروژه‌ها برای مشخص کردن امکان اجرایی کردن آن پروژه با توجه به بودجه در اختیار و ملاحظات فنی و اقتصادی صورت می‌گیرد؛ در این مطالعه همه‌ی آنچه که در پروژه، روند آن و شرکت مورد نظر دخیل هستند باید مورد مطالعه قرار گرفته تا نقاط قوت و ضعف آن‌ها مشخص شود.

با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده از آن در تمام بخش‌های فناوری و استارتاپی، استفاده از نرم افزارهای مخصوصی مانند نرم افزار COMFAR برای برآورد هزینه‌های مورد نیاز برای سرمایه گذاری، هزینه‌های تولید و درآمد حاصل از آن و بازده سرمایه گذاری استفاده می‌شود.

روش‌های مختلفی برای در راستای انجام این مطالعات انجام می‌شود که یکی از آن‌ها آزمون پیاپی با بکارگیری یک دور از اطلاعات و مقایسه آن با استانداردهای روز است؛ ابزار این روش استفاده از راه حل‌های جایگزین برنامه‌های مربوط به ساخت، طراحی و تولید، احداث، تشکیلات سازمانی متناسب با سرمایه در دسترس است تا هماهنگی‌های پروژه صورت گیرد.

داده‌هایی که از این مطالعات بدست می‌آید، برای شناسایی روش‌های بهبود فعالیت‌ها و بکارگرفتن آن‌ها در فرآیندها و فعالیت‌های شرکت کاربرد دارند. اگر تمام جایگزین‌های صورت گرفته جوابگوی برنامه تولید و فرآیندها نباشد، موضوع طرح توجیهی مطرح شده تا علاوه بر برآورد نهایی هزینه‌های سرمایه گذاری، زمان شروع، اتمام و دامنه پروژه مشخص شود.

متناسب با دامنه و پیچیدگی پروژه، طرح توجیهی جهت گیری‌های لازم را در نظر می‌گیرد تا مشکلات در مسیر پروژه را بر طرف کند؛ طرح توجیهی زمانی کارایی ایده آل خود را نشان می‌دهد که اجزای اصلی از یک پروژه و پیامدهای پیش روی آن را مورد بررسی قرار دهد که در این صورت مطالعات صورت گرفته هدفمند و سودمند خواهند بود.

عوامل امکان پذیری در طرح توجیهی

در کنار تحقیقاتی که به طور کلی درباره سرمایه، هزینه ها، زمان شروع و مدت زمان انجام فرآیندها می‌شود، امکان سنجی منابع و مالی هم برای بهینه سازی و تعریف فرآیندهای جدید لازم است.

یکی از ابزار مهمی که باید در این مطالعات به آن توجه داشت استفاده از روش‌های مختلف پیش بینی است، این روش‌های امکان پیش بینی آینده شرکت را می‌دهند و کمک می‌کنند تا برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری صورت بگیرد.

به طور مثال روش‌های تدام روند گذشته، روش مصرف سرانه، روش ضریب مصرف، فرآیند مارکو و روش روند متغیر از این دست روش‌ها هستند.

مقاله پیشنهادی: بیزینس پلن چیست و چه محتوایی دارد؟

هدف از انجام طرح توجیهی چیست؟

به طور کلی هدف از این انجام آن قبل یا حین پیاده سازی پروژه‌های مختلف علاوه بر بررسی سرمایه گذاری، به منظور ارائه به مؤسسات مالی، اخذ مجوز ها در سازمان‌های ذی ربط، امکان تلفیق شرکت‌ها، به منظور دریافت وام و تسهیلات (از این جهت که پروژه پیش ور زیان ده است یا خیر که در صورت زیان ده بودن از تسهیلات برخوردار نخواهد بود) و معرفی طرح به سرمایه گذاران و شرکای جدید انجام می‌شود.

در روند انجام طرح توجیهی باید مطالعات بازار، توجیه پذیری فنی، تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی، تحلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی شرکت را در رأس مطالعات خود قرار بدهند.

چه نکاتی در طرح‌های توجیهی باید رعایت شود؟

برای انجام این مطالعات باید مراحل آن با عوامل تولید، بازار و شرایط موجود در شرکت ارتباط برقرار کند تا بتواند متناسب با ماهیت پروژه تحلیل‌ها را انجام دهد؛ به همین دلیل وارد کردن اطلاعات بازار و اطلاعات مورد نیاز درباره تأمین کنندگان و مواد اولیه در مطالعات در اهمیت بالایی برخوردار است.

ذکر این نکته ضروری است که انجام مطالعات طرح توجیهی نباید به عنوان هدف یک مجموعه به آن نگاه کرد، بلکه به عنوان ابزاری کارآمد در راستای تحقق اهداف باید به کار گرفته شود.

انجام یک طرح توجیهی صحیح با در نظر گرفتن تمامی جوانب، ابعاد و بخش‌ها، اهداف و استراتژی‌های شرکت، موقعیت فعلی و آینده شرکت و بررسی نقاط ضعف و قوت آن، کمک بزرگی در رشد و پیشرفت شرکت‌ها دارد.

به منظور انجام این مطالعات و تهیه طرح توجیهی برای شرکت‌ها و کسب و کارها، مشاوران هلدینگ کاسپین می‌توانند در این مسیر اقدامات مؤثری را ارائه دهند؛ برای اطلاع از جزئیات کلیک کنید.

ابعاد و بخش‌ها

به منظور انجام این مطالعات باید ابعاد و بخش‌هایی را حین انجام کار در نظر گرفت، که این ابعاد شامل موارد زیر هستند:

فرآیند کنترل و شناخت مسائل
شناسایی اهداف، فرصت‌ها و تهدید (بررسی swot)
شرح موقعیت‌ها
شناسایی درآمدها
شناسایی هزینه‌ها
تجزیه و تحلیل پروژه

پس از تعیین ابعاد مطالعات در بخش‌های زیر صورت می‌گیرند:

آشنایی با طرح و شرکت
بررسی اقتصادی (مطالعات بر روی نیازهای بازار)
مطالعات فنی و برآورد امکانات زیر بنایی
برآورد سرمایه مورد نیاز
برآورد هزینه‌های تولید و ارزش فروش سالانه
پیش بینی مالی توسط روش‌های پیش بینی و بررسی نحوه تأمین مالی طرح
تعیین شاخص‌های مالی و اقتصادی طرح

طرح توجیهی در چه حوزه هایی کاربرد دارد؟

با توجه به ماهیت کارکردی این مطالعات افراد می‌توانند از آن در پروژه هایی مانند:

راه اندازی کارخانه‌های صنعتی
راه اندازی کسب و کار‌های خدماتی
انجام پروژ‌های کوتاه مدت مانند پروژه‌های عمرانی
تصمیم گیری و انتخاب بین گزینه‌های مختلف سرمایه گذاری

چه فاکتورهایی لازم است؟

فاکتورهایی که باید در طرح توجیهی در نظر گرفته شوند شامل: ملاحظات فنی، اقتصادی، قانونی، عملیاتی و زمان بندی است؛ بنابراین جنبه‌هایی که باید در طرح توجیهی به آن‌ها توجه کرد، ارزیابی بازار، ارزیابی فنی، ارزیابی مالی و ارزیابی اقتصادی هستند.

نکات در تهیه گزارشات

بی طرف بودن در این مطالعات نتایجی را به مدیران ارائه می‌دهد که به واقعیت بسیار نزدیک است و تصمیم‌گیری‌های آینده را راحت‌تر می‌کند؛ لذا امکان سنج علاوه بر آن که باید فردی ماهر در تهیه و ارائه گزارشات با استفاده از ابزارهای کلیدی باشد، باید به صورت هدفمند و کاملا بی طرفانه اطلاعات را جمع آوری و آن‌ها را تحلیل کند.

مقاله پیشنهادی: روش های اجرای پروژه

نرم افزار COMFAR چیست؟

اصلی‌ترین نرم افزار در انجام محاسبات امکان سنجی است که به منظور ارزیابی و تجریه و تحلیل پروژه ها استفاده می‌شود. ماژول اصلی این برنامه نشان دهنده اطلاعات مالی پروژه‌ها است که با استفاده از ابزارهای گرافیکی پروژه‌ها را تحلیل و محاسبه می‌کند.

COMFAR سرمایه‌های مورد نیاز پروژه‌ها را برآورد کرده و چشم اندازهای مالی شرکت را توسعه می‌دهد.

کلام پایانی

استفاده از طرح توجیهی برای جلوگیری از خسارت‌های مالی و اقتصادی وارده به شرکت ها را کاهش می‌دهد به همین دلیل بسیاری از شرکت‌ها انجام این مطالعات را در دستور کار خود قرار داده‌اند؛ به همین منظور فضایی را در شرکت‌ها برای این کار در نظر گرفته‌اند.