- اولین چرا: شناسایی مسئله اصلی
- چرا دوم: پرسیدن چرا به منظور پیدا کردن علت اصلی مسئله
- چرا سوم: برای دریافت چرایی سطح دوم
- چرا چهارم: برای رسیدن به سطح عمیق‌تر مسئله
- چرا پنجم: برای یافتن ریشه اصلی مشکل
فرض کنید مشکل اصلی این باشد که “مشتریان از کیفیت خودرو ناراضی هستند”. حال با پرسیدن 5 چرا به ریشه مسئله می‌رسیم:
- چرا مشتریان از کیفیت خودرو ناراضی هستند؟
- چون خودرو دچار نقص فنی و عیوب متعددی است.
- چرا خودرو دچار نقص فنی و عیوب متعدد است؟
- چون فرآیند کیفیت‌کنترل در خط تولید ضعیف است.
- چرا فرآیند کیفیت‌کنترل در خط تولید ضعیف است؟
- چون آموزش و مهارت کارگران تولید کافی نیست.
- چرا آموزش و مهارت کارگران تولید کافی نیست؟
- چون سرمایه‌گذاری کافی در آموزش نیروی کار انجام نشده است.
- چرا سرمایه‌گذاری کافی در آموزش نیروی کار انجام نشده است؟
- چون هزینه‌های تولید و فشار بر کاهش قیمت نهایی، مانع از انجام این سرمایه‌گذاری شده است.
در این مثال، به این نتیجه می‌رسیم که ریشه اصلی مشکل کیفیت خودرو، فشار هزینه‌ها و کاهش قیمت نهایی است که منجر به کاهش سرمایه‌گذاری آموزشی و در نهایت ضعف در کیفیت کنترل خط تولید شده است.
این دریافت ریشه اصلی مسئله به شرکت خودروسازی کمک می‌کند تا راهکارهای مناسب‌تری برای بهبود کیفیت محصولات خود پیدا کند.
تاریخچه 5 چرا
روش “5 چرا” یک تکنیک حل مسئله است که ریشه در تاریخ طولانی دارد. اگرچه منشأ دقیق آن مشخص نیست، اما اغلب به تویوتا ژاپن در دهه 1930 میلادی نسبت داده می‌شود.
اوایل دهه 1930: این تکنیک توسط تایچی اوهنو، مهندس برجسته تویوتا، ابداع شد. او آن را برای حل مشکلات در خط تولید به کار می‌برد.
دهه 1970: این روش به عنوان بخشی از سیستم تولید ناب (Lean Manufacturing) تویوتا شناخته شد. آنها از آن برای ریشه‌یابی مشکلات و پیشگیری از تکرار آنها استفاده می‌کردند.
دهه 1980: با گسترش تولید ناب در سراسر جهان، این روش نیز به طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفت.
دهه 1990: این روش به عنوان یک ابزار حل مسئله در سیستم مدیریت کیفیت شش سیگما (Six Sigma) نیز گنجانده شد.
امروزه: “5 چرا” به طور گسترده در سازمان‌های مختلف برای ریشه‌یابی مسائل و یافتن راه‌حل‌های ریشه‌ای به کار گرفته می‌شود. این روش به دلیل سادگی و کارآمدی آن در تجزیه و تحلیل مشکلات، بسیار محبوب است.
در مجموع، روش “5 چرا” به عنوان یک ابزار مؤثر در حل مسائل از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته و همچنان یکی از تکنیک‌های رایج در حوزه بهبود مستمر و مدیریت کیفیت محسوب می‌شود.
زمان استفاده از 5 چرا
روش “5 چرا” اکثرا زمانی مفید و کاربردی است که بخواهید به ریشه مشکلات خود پی ببرید. این تکنیک به طور خاص در موارد زیر کارآمد است:
- شناسایی علت ریشه‌ای مسائل
- پیشگیری از تکرار مشکلات
- بهبود مستمر فرآیندها
- آموزش حل مسئله
- تجزیه و تحلیل حوادث و خطاها
درواقع، روش “5 چرا” می‌تواند در هر موقعیتی که نیاز به ریشه‌یابی مشکلات و پیشگیری از تکرار آنها وجود دارد، بسیار مفید باشد. این تکنیک ساده و کاربردی، امکان کاوش عمیق در مسائل را به شما می‌دهد.
مقاله پیشنهادی : عارضه یابی | حذف موانع رشد سازمان
استفاده موثر از 5 چرا
- تعریف مسئله اصلی:
ابتدا باید مشکل یا چالش اصلی را به وضوح شناسایی و تعریف کنید.
- پرسیدن چرا اول:
پس از تعریف مسئله، اولین چرا را بپرسید تا علت آن را مشخص کنید.
- ادامه پرسیدن “چرا”:
با پاسخ به هر چرا، سوال بعدی را بپرسید تا به لایه‌های عمیق‌تر مسئله برسید.
- پرسیدن 5 چرا:
هدف این است که با پرسیدن 5 بار “چرا”، به ریشه اصلی مشکل برسید.
- تحلیل علت ریشه‌ای:
بعد از پرسیدن 5 چرا، علت ریشه‌ای مسئله را شناسایی و تحلیل کنید.
- ارائه راه‌حل:
با شناسایی علت ریشه‌ای، راه‌حل مناسب برای رفع مشکل را ارائه دهید.
- پیگیری و بررسی نتایج:
پس از اجرای راه‌حل، نتایج را پایش کرده و اثربخشی آن را ارزیابی کنید.
تهیه شده توسط تیم تولید محتوای هلدینگ کاسپین / منابع : https://asq.org/ https://www.investopedia.com/
بدون دیدگاه