بکوشید برای تحلیل مسائل، از یک روش مشخص و سیستماتیک کمک بگیرید. استفاده از روش ProAct یک فرآیند سیستماتیک در تصمیم‌گیری ، می‌تواند مانع دخالت پیش‌فرض‌ها و بروز بسیاری از اشتباهات در تصمیم‌گیری‌ها شود.
با به‌کارگیری یک روش سیستماتیک، مطمئن خواهید بود که کلیه گزینه‌ها با دقت و به‌صورت بی‌طرفانه مورد توجه قرار گرفته‌اند و شما قربانی پیش‌فرض‌ها و برداشت‌های خود نشده‌اید.
فرآیند تصمیم‌گیری را به شکل سنتی می‌توان به گام‌های مختلفی تقسیم کرد: تشخیص صورت مساله (مثلا: یافتن همسر مناسب)؛ تعیین معیارهای انتخاب (مثلا هوش، شوخ طبعی، عاشق بودن)؛ تعیین اهمیت و اولویت هریک از معیارها (مثلا ممکن است شوخ‌طبعی مهم‌تر از هوش باشد)؛ انتخاب روشی برای پیدا کردن گزینه‌ها (سپردن به دوستان و آشنایان یا مراجعه به موسسات مربوطه)؛ ارزیابی هریک از گزینه‌ها (خواستگاری یا قرارهای ملاقات و ارزیابی) و در نهایت انجام انتخاب نهایی (و دردسرهای بعدی و…).
ادوارد روسو و پاول شومیکرد در کتابشان تحت عنوان «تصمیم‌های برنده»، فرآیندهای چهار مرحله‌ای را برای تصمیم‌گیری مطرح می‌کنند.
فرآیند تصمیم‌گیری با «مشخص نمودن چارچوب‌های تصمیم‌گیری و گردآوری اطلاعات مربوطه» آغاز می‌شود. منظور از مشخص کردن چارچوب، تعیین دیدگاه‌های مناسب برای تحلیل مساله و انتخاب پارامترهای اصلی موثر در تصمیم است.
با اجرای صحیح این دو مرحله، گزینه‌های پیش‌روی شما افزایش می‌یابد. دو مرحله بعدی، بیشتر درخصوص «همگرا کردن گزینه‌ها و دستیابی به نتیجه نهایی» و نیز «یادگیری از تجربه هر تصمیم‌گیری با هدف بهبود تصمیم‌های آتی» است.
معرفی روش ProAct
جان هاموند و همکارانش روشی را توصیه می‌کنند که نام آن را روش ProAct گذاشته‌اند. Proact از حروف نخستین کلمه‌های: مشکل (Problem)، هدف (Objectives)، گزینه‌های مختلف (Alternatives)، نتایج (Consequences) و ارزیابی دادوستد نهفته در هر تصمیم (Trade-off) تشکیل شده است.
در این دیدگاه، قبل از هر چیز، باید مشخص شود که تصمیم‌گیری در مورد چیست. بعد باید دقیقا مشخص کنیم که در پی دستیابی به چه اهدافی هستیم. بررسی گزینه‌های مختلف و تصمیم‌گیری در مورد میزان ریسکی که حاضر به تحمل آن هستیم و سپس ارزیابی نتیجه‌های آتی تصمیم‌گیری‌های امروز، می‌توانند موجب بهبود فرآیند تصمیم‌گیری شوند.
همه تصمیم‌ها منطقی و سیستماتیک نیستند. شاید در هنگام خواندن چند پاراگراف بالا در مورد فرآیند تصمیم‌گیری در ازدواج، در دلتان گفته باشید که چنین فرآیندی، واقع‌گرایانه و کاربردی نیست.
کسی که این روش را توصیه می‌کند، آیا خود از چنین روشی در انتخاب گزینه مناسب برای ازدواج استفاده کرده است؟ باید صادقانه بگویم که این طور نبوده است.
ضمنا به یاد داشته باشید که این فقط شما نیستید که تلاش می‌کنید به‌صورت سیستماتیک فکر کنید و تصمیم بگیرید. همان زمانی که شما در ذهن خود، مشغول ارزیابی گزینه‌های مختلف و امتیازدهی به آنها هستید، احتمالا طرف مقابل هم در حال ارزیابی شما است. توافق وقتی سر می‌گیرد که شما در فرآیند تصمیم‌گیری خود، طرف مقابل را تایید کرده و طرف مقابل نیز در نتیجه تحلیل و تصمیم‌گیری، شما را انتخاب کرده باشد.
همچنین باید به منطقی بودن تصمیم‌ها توجه داشته باشیم. بسیاری از اوقات، ما در مورد اینکه «تا چه حد منطقی تصمیم گرفته‌ایم» سخن می‌گوییم در حالی که صرفا در حال ارائه توجیهی منطقی هستیم تا نتیجه مورد نظر خود را تبیین کنیم. به عبارت دیگر، بسیاری از دلایلی که برای تصمیم‌گیری‌ها می‌شنویم، بیش از آنکه «توضیح تصمیم» باشند، «توجیه تصمیم» هستند.
به‌رغم تمام این اشاره‌ها و این واقعیت که به گرفتن روش سیستماتیک در تصمیم‌گیری همیشه ساده نیست، اما باید تاکید کنیم که استفاده از این روش در تصمیم‌گیری به شدت قابل توصیه است.
قدرت زیادی در این روش نهفته است. خصوصا زمانی که با مسائل پیچیده‌ای درگیر هستید و تصمیم شما نتایج مهمی به بار می‌آورد.
در صورتی که زمان کافی در اختیار دارید، از فرآیندهای سیستماتیک تصمیم‌گیری استفاده کنید. استفاده از فرآیند سیستماتیک، موجب جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده و تقلیل سرعت تصمیم‌گیری شده و باعث جلوگیری از لغزش و اشتباه می‌شود.
بدون دیدگاه