عدم نبود یک سیستم یکپارچه کارآمد جهت مدیریت صفر تا صد ارتباط با تامین کنندگان و پیمانکاران و نظارت بر کار آنها که بتواند از ابتدای نیازسنجی و بررسی استراتژیک مسئله برون سپاری کالا و خدمات، شناسایی تامین کنندگان بالقوه، ارزیابی تامین کنندگان و انتخاب تامین کننده/پیمانکار مناسب در ادامه رتبه بندی، نظارت مستمر و عارضه یابی، افزایش بهره وری و توسعه تامین کننده در فضای کسب و کار یکی از مسائلی است که شرکت های کوچک و متوسط (SMB ها)[1] و حتی شرکتها و سازمانهای بزرگ در زنجیره تأمین خود با آن مواجه هستند که دلایل اصلی آن کمبود بودجه و یا عدم توجه به اهمیت نقش تامین کنندگان میباشد.
با توجه به مطالعات انجام شده مدل فرآیندی پیشنهادی ارائه میگردد:
گام اول: ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان
- تشکیل کارگروه شناسایی معیارها شامل افراد زیر:
- رئیس هیئت مدیره یا مدیر عامل سازمان یا نماینده ایشان
- مدیر بازرگانی یا مدیر خرید (حضور خود شخص الزامی است)
- کارشناس متخصص زنجیره تامین (حدالامکان از داخل سازمان)
- کارشناس متخصص کالای برون سپاری شده (حدالامکان از داخل سازمان)
- نمایندگان تامین کنندگان
- نمایندگان مشتریان/مصرف کنندگان
- تدوین معیارهای ارزیابی بر اساس نظرات کارگروه و بررسی اولویت و وزن دهی بر اساس روش روش میخائیلوف (اولویت بندی فازی)
- انتشار و اطلاع رسانی قرارداد جهت آگاه سازی تامین کنندگان بالقوه
- کسب امتیاز در مجموعه معیارها جایگزین روش سنتی مزایده/مناقصه شود. (تامین کنندگان هر کالا بر اساس بالاترین امتیاز و پایینتر سطح ریسک رتبه بندی شوند و جهت پایین آوردن ریسک در زنجیره، در صورت امکان حداقل با 2 تامین کننده برتر قرارداد همکاری منعقد گردد.
مواردی که جهت ارزیابی اولیه پیشنهاد میگردد:
- داشتن گواهینامه های معتبر
- احراز صلاحیت ها و استانداردهای عمومی سازمان
- دانش تخصصی در زمینه پوشاک و نساجی
- کفایت تجهیزات و قابلیت اطمینان
- استفاده از فناوری های نوین و برپایه فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی
- قابلیت شناسایی و ردیابی
- شرایط تحویل
- وضعیت انبار
- مدیران و نیروی انسانی متخصص و متعهد
- وضعیت مالی
- موقعیت جغرافیایی و لجستیکی
- توجه تامین کننده به اهمیت رویکردهای پایداری، چابکی، تاب آوری و ارزش محوری به عنوان عضوی از زنجیره
پیشنهاد ویژه: فایل دستورالعمل ارزیابی و ارتقای تامین کنندگان
گام دوم: عارضه یابی، توسعه، بهبود و ارتقای تامین کنندگان
هدف ما در این مرحله، نظارت بر روی عملکرد تامین کنندگان و نیز عارضهیابی و همچنین بهبود و توسعه تامین کنندگان سازمان میباشد. پس در نتیجه، تیمی متشکل از ممیزان و مشاوران زبده در زمینههای مورد نیاز تشکیل میدهیم.
همچنین میبایست رتبه بندی بر اساس عملکرد تامین کنندگان به صورت فصلی به روز رسانی شود.
مراحـل انجـام عارضـه یابی سـازمانی بـه طـور کلـی بـه شـرح زیر می باشـد:
طرح موضوع و بیان مسئله یا مسائل سازمان
- کسب موافقت مدیریت ارشد شرکت برای اجرای پروژه عارضه یابی
- انتخـاب مشـاوران بـا تجربـه کـه فعالیتهـای قبلـی آنها در صنعـت مربوط باشـد.
- تشـکیل تیـم عارضـهیابـی بـه منظور ایجـاد تفاهم و کسـب حمایـت و همـکاری مدیران
- انجـام آموزشهـای اولیـه، توجیـه و ایجاد اعتقـاد در مدیران و سـایر اعضا
- تهیه ی برنامه و انجام عارضهیابی (علت یابی (
- ارائـه ی راهکارهای بهبـود؛ تدویـن و ارائـه ی گـزارش؛ کـه هـر مرحلـه از عارضـه یابـی بـه روابـط کاری موثر بین مشـاور و متقاضـی تحـول بسـتگی دارد.
عارضه یابی سازمانی:
در چرخـه ی عارضـه یابـی، عارضـه یابـی سـازمانی، فرایندی اسـت، از ایجـاد اطلاعات مفیـد و معتبـر در خصـوص سیسـتم سـازمانی، همچنان که یک گام مهم در فرایندهای مشـاورهای اسـت و از سـه مؤلفـه اصلی ترکیب شـده اسـت: فرایندها، رهبـری و روشها.
فرایندهای مهم در عارضه یابی شامل عقد قرارداد، جمـع آوری اطالعـات و بازخـورد داده هاسـت. انتخـاب روشهـای جمـع آوری بـه ماهیـت و حـوزه ی عارضـه یابـی وابسـته اسـت.
مراحل پیشنهادی چرخـه بدین شـرح اسـت: جمـع آوری داده هـا، تجزیـه و تحلیـل، بازخـورد، برنامه هـای عملـی، اجـرا، ارزیابـی.
مهم ترین کارکرد های انجام عارضه یابی عبارتند از:
- شناسایی علل تأخیرات پروژه های سازمان
- محاسبه شاخص های بهره وری و سودآوری
- تعیین میزان بهره وری سازمان و کارکنان
- تحلیل دقیق ساختار، فرآیند اهداف و استراتژی های سازمان و بهبود آنها
- تعیین نقاط قوت و ضعف و اولویت بندی مشکلات
- عارضه یابی منابع انسانی، ارگونومی و محیط کار
- شناسایی و تحلیل محیط موجود برای بررسی عملکرد سازمان
- تعیین راهکارهای علمی حل مشکلات
- تعریف آموزشها و پروژه های کاربردی و کاهش هزینه های آموزشهای غیر مؤثر
- جلوگیری از اتلاف منابع مالی سازمان در پروژههای غیر کاربردی
ابزار و مدل های عارضه یابی
ابزارها و مدلهای مختلفی جهت عارضه یابی معرفی شدهاند که میتوانیم با توجه به هدف از هریک از آنها بهره ببریم:
مدل چرخه دمینگ[2]، مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت[3]، مدل کارت امتیازی متوازن[4]، مدل کاهش استراتژیک هزینه و بهبود عملکرد[5]، مدل ویس بورد[6]، مدل بالدریج[7]، مدل شش سیگما[8]، مدل مک کینزی[9] و تکنیک لمبرت نمونه هایی از این ابزارها و روشها هستند.
باید توجه داشت، ابزاری که استفاده می‌کنیم باید ابزاری باشد که همه جانبه به تامینکنندگان نگاه کند و سازمان را از ابعاد مختلف مورد آسیب‌شناسی قرار دهد. عارضه یابی شناسایی مشکلات تامین کنندگان ، تجزیه و تحلیل آنها و ارائه بسته ها و راهکارها جهت رفع آنها و یا کاهش تاثیرات منفی آنها می باشد.
سرآمد شدن یک سازمان فرآیند پیوسته ایست که با برنامه ریزی و هدف گذاری آغاز می شود و درطول مسیر با ارزیابی های مداوم با توجه به اهداف ازپیش تعیین شده، نواقص و نارسایی ها مشخص شده و با اصلاحات لازم ، حذف موانع و تقویت نقاط قوت انجام می شود.
همچنین دو شرکت AMR و PRTM با همکاری بسیاری از سازندگان و مدیران زنجیره تامین، طرح اولیه مدل اسکور را تهیه کردند. مدتی بعد یعنی در سال 1996 این دو شرکت با عنوان «انجمن زنجیره تامین» به انجام تحقیق و انتشار مقاله در زمینه مدیریت زنجیره تامین اقدام کردند. اولین ویرایش مدل SCOR [10]در سال 1997 با همکاری 70 شرکت فعال در این زمینه تهیه شد.
مدل SCOR نوعی چارچوب فراگیر و یکپارچه برای ارزیابی عملکرد زنجیره تامین فراهم می‌کند و از ارکان اصلی موفقیت برای اجرای پروژههای سازمان به شمار می‌رود. این مدل بر توصیف فرآیندهای مدیریتی درون زنجیره و روابط بین آنها، تدوین معیارهای استاندارد برای اندازه گیری عملکرد فرآیند زنجیره تامین و ارتقای مدیریت رقابتی زنجیره تامین در محیط کسب و کار طراحی و ارائه شده است که میتواند جهت ارزیابی یکپارچه عملکرد زنجیره ما را یاری کند.
مواردی که جهت نظارت و بهبود پیشنهاد میگردد:
- کسب اطمینان از استقرار صحیح استانداردهای خاص سازمان در شرکت تامین کننده
- کسب اطمینان از استقرار استاندارد ایزو 9001
- کسب اطمینان از رعایت ایمنی و بهداشت حرفهای و همچنین استقرار سیستم مدیریت HSE
- کسب اطمینان از شایستگیهای اخلاقی مدیران و پرسنل
- برگزاری آموزشهای تخصصی و عمومی جهت ارتقای سطح پرسنل تامین کنندگان
- کسب اطمینان از حضور مدیران یا مسئولین علاقهمند به رویکرد بهبود مستمر
گام سوم: رتبه بندی تامین کنندگان
شاخصهایی که جهت رتبه بندی پیشنهاد میگردد:
- شاخص چابکی
- شاخص قیمت
- شاخص ارزشی[11]
- شاخص فناوری و تکنولوژی
- شاخص توسعه و بهبود
- قابلیت اطمینان فنی محصولات
- شاخص بازخورد مصرف کنندگان
[1] small and medium business
[2] PDCA
[3] EFQM
[4] BSC
[5] SCR&PI
[6] Weisbord
[7] مالکوم بالدریج؛ پسر سابق واتربر به عنوان وزیر بازرگانی در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان، نیاز به تمرکز سازمان‌ها در سراسر کشور بر کیفیت و نوآوری را در صورتی که آمریکا بخواهد موقعیت رهبری خود را در بازار جهانی رو به گسترش حفظ کند، مورد توجه قرار داد.
[8] Six Sigma
[9] McKinsey
[10] Supply-Chain Operations Reference Model
[11] زیرمعیارهای مقاله جبله و همکاران (در منابع آورده شده است)
سایر منابع
- joshi, S. P. (2018). Validation, Strategies for Buyer Supplier Relationship Improvement: Scale Development and. Procedia Manufacturing.
- Öztürk, & Aksoy. (2011). Supplier selection and performance evaluation in just-in-time production environments. Expert Systems with Applications.
- Segura, M. (2020). Improving Food Supply Chain Management by a Sustainable Approach to Supplier Evaluation.
- ابراهیم پور (1398). رتبه بندی شاخص های انتخاب تأمین کنندگان جهت برون سپاری خدمات در دانشگاه گیلان تحت شرایط عدم اطمینان. فصلنامه رشد فناوری، سال هفدهم، شماره 65.
- آذر, ع. (سال 1395). طراحی مدل یکپارچه بهينه سازی استوار برای زنجيره تأمين با حلقه بسته و انتخاب تامين کننده و پيمانکار. فصلنامه مهندسی تصمیم، سال دوم، شماره هفتم.
- اسماعیلیان, م. (سال 1397). طراحي و اجرای فرآيند ارزيابي تأمین کنندگان در سامانه مديريت روابط تأمین-کنندگان (SRM). چشم انداز مدیریت صنعتی، سال هشتم، شماره 31 .
- جبله, حسن پور, مصدق خواه. (1397). رتبه¬بندی‌تأمین-کنندگان اقلام عمومی بر اساس شاخص¬های چابکی و ارزش¬های محوری در یک سازمان خدماتی- آمادی. فصلنامه تخصصی رشد فناوری، دوره: 15، شماره: 57.
- جبله،, م., حسن پور, مصدق خواه. (1397). شناسایی و رتبه بندی تأمین کنندگان اقلام مبتنی بر ارزش های اسلامی از منظر قرآن و نهج البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه.
تهیه شده در تیم تولید محتوای هلدینگ کاسپین
بدون دیدگاه