لجستیک و کاربرد آن

لجستیک فرآیند برنامه ریزی و اجرای بهینه‌ی انتقال و ذخیره ی مواد از نقطه مبدا به نقطه مقصد است. هدف این فرآیند، برآورده کردن نیاز مشتری و یا سازمان در زمانی مشخص و با هزینه ای مقرون به صرفه می باشد.

در گذشته و در ابتدای پیدایش این مفهوم، لجستیک نقش اساسی در حرکت پرسنل ارتش، وسایل و کالاها ایفا می کرد. لجستیک برای نیروهای ارتشی کشورهای مختلف اهمیت بسیار خاصی داشت و توانست در بسیاری از نقاط عطف تاریخی، به کمک بشر بیاید.

لجستیک امروزه نیز نقش بسیار مهمی در زمینه انتقال کالاهای تجاری در داخل زنجیره تأمین بر دوش دارد. ما در این مقاله تلاش می کنیم تا شما را با مفهوم این فرآیند بیشتر آشنا کنیم.

لجستیک در دنیای امروز

امروزه بسیاری از کسب و کارها و شرکت ها، در زمینه تولید کالا و یا ارائه خدمات، چه به شکل کلی و چه به شکل خرده فروشی، فعالیت دارند. وجه مشترک فعالیت تمامی این شرکت ها، رساندن خدمات و یا کالا از یک نقطه مبدا به نقطه مقصد است. این انتقال به یک زیر ساخت کامل و اصولی، شامل وسایل حمل و نقل، سیستم انبار، سیستم ردیابی و ثبت سفارش دقیق احتیاج دارد.

انتقال کالا ممکن است در مقیاس های بین شهری و یا حتی بین المللی و با کمک وسایل نقلیه ای همچون هواپیما، کشتی و ماشین انجام شود. مفهوم لجستیک تمامی مراحل ثبت، ضبط و انتقال را شامل می شود. امروزه شرکت های بسیاری زیادی، از جمله DHL و یا FedEx در دنیا هستند که در زمینه لجستیک کالا مهارت داشته و خدمات ارائه می دهند.

معمولا فروشندگان عمده و تولید کنندگان بخش لجستیک مخصوص خود را دارند و تدارک و ارسال محصولات و کالاها را به شکل درون سازمانی اداره می کنند. این در حالی است که شرکت های کوچک تر و کسب و کار های محلی و آنلاین، کنترل بخش لجستیک خود را برون سپاری می کنند و از شرکت های فعال در حوزه این فرآیند کمک می گیرند.

تفکیک ساختار اصلی لجستیک

حمل و نقل و انبارداری دو ستون اصلی این فرآیند هستند. مدیریت حمل و نقل بر روی برنامه ریزی، بهینه سازی و استفاده از وسایل نقلیه برای جابجایی کالا بین انبار ها، مکان های خرده فروشی و مشتریان، متمرکز است. حمل و نقل چند منظوره است و می تواند شامل راه های دریایی، هوایی و زمینی نیز باشد.

بدون شک، مدیریت حمل و نقل، یک فرآیند پیچیده است. این مدیریت شامل برنامه ریزی و بهینه سازی مسیرها و بارهای حمل و نقل، مدیریت سفارش ها، حسابرسی و پرداخت کالا است. این شاخه از لجستیک همچنین می تواند به مدیریت محیطی نیز تبدیل شود.

مدیریت محیطی فرایندی است که بر حرکت وسایل نقلیه در فضاهای خارج از کارخانه های تولید، انبارها و تاسیسات توزیع نظارت دارد. از سویی دیگر، شاخه مدیریت بار که از زیرمجموعه های مدیریت حمل و نقل در لجستیک است، تا زمانی که قیمت ها، دسترسی و ظرفیت حمل و نقل متنوع باشد، از اهمیت زیادی برخوردار است. شرکت های لجستیک معمولا از نرم افزار سیستم مدیریت حمل و نقل (TMS) برای رفع نیازها و مدیریت حمل و نقل خود، کمک می گیرند. همچنین برنامه های مهمی مانند سیستم های مدیریت محیطی نیز وجود دارد.

انبارداری یا مدیریت انبار شامل فرایند هایی مانند مدیریت موجودی کالا و تحقق سفارشات است. این امر همچنین مدیریت زیرساخت ها و فرآیندهای انبار در مراکز تحقق، یعنی جایی که سفارشات کالا دریافت، پردازش و تحویل داده می شوند را پوشش می دهد. بیشتر شرکت ها برای مدیریت جریان، ذخیره و ردیابی موجودی کالا از نرم افزار سیستم مدیریت انبار (WMS) استفاده می کنند.

بیشتر فروشندگان نرم افزار برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP) ماژول های TMS و WMS و همچنین مولفه های تخصصی تری را برای مدیریت موجودی و سایر توابع لجستیکی ارائه می دهند. مدیریت گمرک یا مدیریت تجارت جهانی، اغلب به عنوان بخشی از این فرآیند در نظر گرفته می شود، زیرا اسناد و مدارک برای نشان دادن انطباق با مقررات دولت باید اغلب در جایی که کالاها از مرزهای ملی عبور می کنند یا وارد بنادر حمل و نقل می شوند، پردازش شوند.

دو مثال از تفاوت های چشم انداز سازمانی و بیانیه ماموریت برند های بزرگ

کمپانی تسلا: بیانیه ماموریت کمپانی تسلا بسیار ساده و واضح است:”برای شتاب بخشیدن به تغییر دنیا به استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر”. در چشم انداز سازمانی این مجموعه همچنین آمده است:” برای خلق بهترین کمپانی ماشین برای قرن 21 با استفاده از ترغیب دنیا به استفاده از ماشین های الکتریکی”. هماهنگی میان بیانیه ماموریت و چشم انداز سازمانی برند تسلا، هسته اصلی اتحاد بخش های مختلف این کمپانی به شمار می رود. استفاده از عبارت “شتاب بخشیدن” در بیانیه ماموریت را می توان به عنوان یک نیروی پیشران برای کل مجموعه دانست. این در حالی است که عبارت ” بهترین کمپانی ماشین در قرن 21″ می تواند آرزوها و خواسته های بلند مدت کمپانی را به خوبی تثبیت کند.
کمپانی اوبر: در بیانیه ماموریت کمپانی اوبر آمده است: “ماموریت اوبر فراهم کردن امکان حمل نقل برای هر کسی در هر جا است”. این کمپانی چشم انداز سازمانی خود را بدین شکل تعریف می کند:”حمل نقل هوشمند با تعداد کمتری از ماشین ها و بهترین دسترسی. حمل و نقلی امن، ارزان و قابل اعتماد. حمل و نقلی که می تواند فرصت های شغلی بیشتری را خلق کند و درآمد بیشتری را برای رانندگان به همراه داشته باشد”. استفاده از کلمه “حمل نقل” یک انتخاب عالی است که هسته اصلی و هدف کلی این مجموعه را نشان می دهد. توضیح دقیق شیوه خدمت رسانی در چشم انداز سازمانی می تواند جهت کلی فعالیت کارمندان این شرکت را به خوبی مشخص کند و یکی از المان های مهم موفقیت این برند به شمار می رود.

چرا لجستیک از اهمیت زیادی برخوردار است؟

در حالی که تحویل به موقع بسته های سالم همواره اصلی مهم در سراسر زنجیره تامین است، در سال های اخیر، سفارش محصولات از بازارهای خرده فروشی و تحویل درب منزل توسط گوشی‌های هوشمند، بسیار رایج شده است.

در چنینی شرایطی است که استفاده از نرم افزار ها و تاکتیک های استاندارد این فرآیند می تواند به تامین کنندگان، تولید کنندگان وتوزیع کنندگان کمک کند تا با کمترین هزینه و در سریع ترین زمان، بتوانند کالا و خدمات خود را به بهترین شکل ارائه دهند. بدین سان این فرآیند به بخشی از خدمات ارائه شده تبدیل می شود و می تواند در رشد و شهرت مجموعه نقشی مهم و کلیدی را ایفا کند. این پارامتر غالبا نادیده گرفته می شود.

لجستیک در آینده

هوش مصنوعی و خودروهای بی سرنشین، نقش مهمی را در فرآیند لجستیک در آینده بازی خواهد کرد. امروزه برخی از تهیه کننده های پیشرو برای ردیابی محصولات و پیش بینی مسائل مرتبط به حمل و نقل زنجیره‌ی تامین، از هوش مصنوعی استفاده می‌نمایند. بدیهی است که به واسطه کاهش هزینه و افزایش دقت در این پروسه، در آینده ای نه چندان دور افراد بیشتری به استفاده از تکنولوژی در زمینه لجستیک روی بیاورند.