به منظور افزایش سطح پروژه‌ها و کیفیت آن‌ها، معیارهای گزینش طرح و پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این معیارها در اختیار تصمیم گیرندگان پروژه قرار می‌گیرد تا بهترین گزینه موجود برای فاز عملیاتی پروژه را انتخاب کنند. عدم توجه به این معیارهای موجب می‌شود، پروژه در مسیر سیاست‌های مورد نظر شرکت قرار نگیرند.
در این مقاله قصد داریم شما را با یکی از وظایف مهم کارشناسان پروژه که در برنامه ریزی و اجرای طرح‌ها ضروری است آشنا کنیم.
معیارهای گزینش طرح و پروژه
هر سازمان برای تصمیم گیری درباره‌ی انتخاب طرح‌ها لازم است تا معیارها و ویژگی هایی را در نظر بگیرد. مدیریت صحیح یک پروژه منوط به آن است که معیارهای مناسبی برای انتخاب طرح‌ها از بین گزینه‌های مختلف، بکار گرفته شود. نداشتن معیارهای گزینش طرح و پروژه نشان دهنده ضعف در نظام مدیریتی یک سازمان است.
در نتیجه باعث می‌شود از اعتبار شرکت کاسته شود که به دنبال آن با کاهش سود و افزایش هزینهها مواجه خواهد بود. چرا که نبود معیارها و ویژگی‌های مشخص باعث می‌شود تا پروژه‌های گذشته مجدد تکرار شده و علاوه بر تحمیل هزینه، خسارت‌های جبران ناپذیری را هم به شرکت وارد کند.
این معیارهای به منظور افزایش بهره‌وری در شرکت‌ها باید مورد استفاده قرار بگیرند. یک انتخاب مؤثر شرکت را بحران‌های پیش رو فاصله داده و آن را به سمت هدف سوق می‌دهد.
اولویت بندی پروژه‌ها بر اساس معیارهای طبقه بندی شده یکی از محورهای اصلی در تهیه برنامه‌های میان مدت است که این موضوع به طور مستقیم انعطاف پذیری یک پروژه هدف قرار می‌دهد.
هدف از ایجاد معیارهای گزینش طرح و پروژه، رسیدن به اهداف، استراتژی و در نهایت مأموریت مورد نظر شرکت است؛ این مفهوم ارتباط تنگاتنگی با موضوع کارایی و اثر بخشی دارد.
با این تفسیر که این معیارها باید تصمیم گیرندگان را در جهتی حرکت دهند که پروژه مناسب انجام شود و در راستای آن انجام مناسب پروژه نیز صورت بگیرد.
به طور کلی می‌توان گفت اثر بخشی یک پروژه از اهمیت خاصی برخوردار است؛ چرا که اگر پروژهای گزینش شود که مناسب نباشد، همان طور که گفته شد زمان و هزینه را هدر خواهد داد.
متناسب با معیارهای در نظر گرفته شده، پروژه‌ها باید اولویت بندی شده تا در صف صحیح اجرا قرار بگیرند. اولویت بندی با توجه به معیارها از اجرای پروژه‌هایی که با اهداف شرکت منافات دارد جلوگیری می‌کند.
معیارهای گزینش چه شرایطی باید داشته باشند؟
- هم راستا با سیاست‌ها، اهداف، استراتژی‌ها، چشم انداز و برنامه ریزی‌های شرکت باشد.
- مورد تأیید مدیران، تصمیم گیرندگان و ذی نفعان شرکت باشد.
- قابلیت استفاده داشته باشند؛ یعنی پیش از بکارگیری آن‌ها مطالعات امکان سنجی صورت بگیرد تا کارایی آن‌ها بررسی شود.
- این معیارها باید ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی، مالی و زیست محیطی پروژه را هم در نظر بگیرد.
انواع معیارهای گزینش طرح و پروژه
این معیارهای همانطور که گفته شد باید ابعاد فنی، زیست محیطی، اجتماعی، سیاسی، رقابتی، مالی و اقتصادی را در نظر بگیرند؛ به همین علت می‌توان این معیارهای را با ابعاد گفته شده طبقه بندی کرد.
مقاله پیشنهادی: روش های اجرای پروژه
معیارهای فنی
- توجیه پذیر بودن پروژه
- میزان عمر مفید پروژه
- میزان یا درصد پیشرفت پروژه
- مدت زمان انجام پروژه
- میزان شباهت پروژه با پروژه‌های قبلی شرکت
- بررسی وجود چالش‌های فنی در پروژه
- میزان دسترسی پروژه به منابع و تجهیزات
- معیارهای مالی
- میزان منابع مالی مورد نیاز برای اجرای پروژه
- میزان اعتبار لازم برای اتمام پروژه
- هزینه‌های دوره نگهداری
- میزان هزینه‌های ثابت و متغیر پروژه
- سهولت تأمین مالی پروژه از خارج از شرکت
- پتانسیل اجرای پروژه بر اساس شیوه‌های نوین تأمین مالی مانند: BOO, BOT
- محاسبات مربوط به میزان بدهکاری و بستانکاری
معیارهای اقتصادی
- مهم‌ترین معیار در گزینش یک پروژه به منظور اجرایی کردن آن، بررسی میزان سودآوری پروژه است؛ با استفاده از این معیار باید نسبت هزینهها و درآمدها محاسبه شده و مطابق با آن پروژه رد یا پذیرفته شود و در اولویت اجرا قرار بگیرد.
آشنایی با: هوش تجاری
معیارهای اجتماعی
- میزان تأثیر بر ایمنی
- میزان تأثیر بر سلامت روحی و روانی
- میزان تأثیر بر سلامت جسمانی
- هم راستا با تقاضای بازار
- امکان مشارکت‌های مردمی دارد یا خیر؟
- معیارهای زیست محیطی
- میزان تأثیر مثبت و منفی بر محیط زیست باید بررسی شود.
معیارهای سیاسی
- همسو با اهداف بالادستی
- هم راستا با مأموریت‌ها، چشم انداز، اهداف و راهبردها
- هم راستا با نگرش مدیران (نظر مدیران باید به طور مستقیم در معیارهای گزینش طرح و پروژه در نظر گرفته شود.)
معیارهای رقابتی
- جایگاه در کنار رقبا
- میزان رقابتی بودن پروژه
- میزان جذب سرمایه گذاری‌های جدید و ایجاد اشتغال
کلام پایانی
فرآیند مدیریت و کنترل پروژه به این بستگی دارد که چقدر در مرحله انتخاب پروژه‌ها، معیارهای گزینش طرح و پروژه بکارگرفته‌اید. این معیارها به شما کمک می‌کند تا علاوه بر انتخاب پروژهای مناسب، سایر پروژه‌ها با درجه اهمیت کمتر هم اولویت بندی شده تا مدیریت خوبی در برنامه ریزی‌های اجرایی و عملیاتی صورت گیرد.
معیارهای نام برده شده مهم‌ترین معیارها در انتخاب پروژه است که برخی از آن‌ها به عنوان پیش نیاز برخی دیگر باید استفاده شوند. توجه داشته باشید این معیارها در گزینش لازم هستند نه کافی، بنابراین شرکت‌ها بر اساس اهداف خود ممکن است به معیارهای دیگری نیاز داشته باشند تا به عنوان مکمل آن‌ها را در کنار معیارهای گفته شده بکار گیرند.
هدف ما در هلدینگ کاسپین بهینه سازی مقالات با رویکرد ارائه ارزش به خوانندگان میباشد. خواهشمندیم با ارائه نظر
در قسمت دیدگاه در پایان مقاله و بیان موضوعات مورد نظر ما را در راستای رسیدن به این هدف یاری نمایید.
تولید شده درتیم تولید محتوای هلدینگ کاسپین | نویسنده: سیده فاطمه حوائجی | منبع: مقاله شناسایی و رتبه بندی ابعاد و معیارهای مؤثر در مدیریت پروژه (اسفندیار زبر دست)
بدون دیدگاه